Miasto Rydułtowy wchodzące w skład powiatu wodzisławskiego, stanowiące
część województwa śląskiego, leży w południowo-zachodniej części Wyżyny
Śląskiej, na Płaskowyżu Rybnickim, w Kotlinie Oświęcimsko-Raciborskiej.
Północna część miasta od ul. Raciborskiej w kierunku Gminy Gaszowice
znajduje się w otulinie Parku Krajobrazowego Cysterskich Kompozycji
Krajobrazowych Rud Wielkich.
Miasto leży na ciągu komunikacyjnym Rybnik-Racibórz stanowiącym część drogi
wojewódzkiej nr 935 Pszczyna-Opole. Zgodnie z planami, w przyszłości droga
ta połączy Rydułtowy z autostradami A1 i A4, co znacznie poprawi lokalną
komunikację.
Granice Rydułtów wytyczają miasta: Rybnik, Radlin, Pszów, oraz gminy:
Kornowac i Gaszowice. Miasto leży w strefie nadgranicznej Czech. Na uwagę
zasługuje również bliskość granicy słowackiej. Swobodny ruch graniczny
umożliwiają główne przejścia w Pietraszynie i Chałupkach.
Rudolphi Villa to nazwa wsi Księstwa Raciborskiego znajdująca się w księgach
arcybiskupa wrocławskiego pochodzących z 1228 r. Nazwa Rydułtowy
prawdopodobnie pochodzi od pierwszego właściciela, feudała o imieniu Rudolf,
jest to nazwa dzierżawcza. Cytat z roku 1300, z dokumentu kodeksu
dyplomatycznego Śląska właśnie takie pochodzenie nazwy sugeruje: "In villa
Rudolphi sunt XXX mansi solventes fertones" – "we wsi Rudolfa 30 łanów
uiszczających ćwierć grzywny".
Do połowy XX wieku Rydułtowy były wsią należącą do końca XVI wieku do
Czech, zaś od XVII wieku do Prus. Decydującym dla rozwoju Rydułtów momentem
było odkrycie w końcu XVII wieku bogatych złóż węgla kamiennego.
W 1792 roku powstała pierwsza kopalnia "HOYM", nieco później w Radoszowach
kopalnia "WILHELM", w 1806 roku w Czernicy kopalnia "Szarlotte", a w 1843
roku w Rydułtowach kopalnia "LEO". Tak więc odkrycie węgla zadecydowało o
rozwoju ówczesnej osady i później o charakterze dzisiejszych Rydułtów.
Zmiany nazwy miasta na przestrzeni wieków:
* 1228 Rudolphi villa
* 1355 z Rudosdorf
* 1453 z Rynolticz
* 1481 von Rynolticz
* 1531 Rynoltowitze
* 1581 Rudosdorf
* 1614 Rudoltowi
* 1652 Rudoltow, Rudultow
* 1679 Rydoltow, Rydultow
* 1687 Rudoltow
* 1745 Ridultow
* 1784 Ridultau
* 1830 Nieder Ridultau, Ober Ridultau, Ridultow
* 1845 Nieder Ridultau, Dolny Rydultów, Ober Ridultau, Wierzchni Rydułtów
* 1861 Nieder Ridultau, Ober Ridultau
Zmiany nazwy największej dzielnicy miasta - Radoszów:
* 1228 r. Radosevici
* 1288 r. Radoscow
* 1300 r. Rastow
* 1316 r. Raddoscow
* 1437 r. Radussuow
* 1531 r. Radoschow
* 1614 r. Radossow, Radessow
* 1745 r. Radoschau
* 1830 r. Nieder Radoschau, Ober Radoschau, Königlich Radoschau, Radoszow
* 1845 r. Nieder Radoschau, Ober Radoschau, Königlich Radoschau, Radoszów
W XX w. dodano końcówkę -owy.
XX wiek
W wyniku połączenia samodzielnych gmin: Rydułtów Górnych, Rydułtów Dolnych,
Radoszów Górnych i Radoszów Wielkich 20 października 1926 r. Rydułtowy stały
się gminą liczącą 13tyś. mieszkańców. Gmina Pietrzkowice została przyłączona
1 stycznia 1951 r.[1]. W 1947 przyłączono kolonię Nalas należącą uprzednio
do gminy Krzyżkowice. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 8 listopada
1950 r., Rydułtowy w 1951 r. uzyskały prawa miejskie. 25 lat po tym
wydarzeniu na mocy ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale
administracyjnym państwa oraz zmianie ustawy o radach narodowych, stały się
jedną z dzielnic Wodzisławia Śląskiego, ustawa weszła w życie 1 czerwca 1975
r. 1 stycznia 1992 r. Rydułtowy odzyskały prawa miejskie.
W latach 1992-1998 miasto administracyjnie należało do województwa
katowickiego.
Zabytki:
* Tunel kolejowy (1853-1858 r.)
* Zespół Budynków Szpitala Miejskiego (1911 r.)
* Krzyż pokutny w Radoszowach
* Krzyż pokutny (1628 r.) przy Kościele Św. Jerzego
* Kościół św. Jerzego (1896 r.)
* Budynek wagi KWK "Rydułtowy" (1906 r.)
* Zabudowa mieszkaniowa osiedla Karola
* Kościół Św. Jacka (1922 r.)
* Stacja kolejowa
* Cmentarz ewangelicki
Izby pamięci mieszczą się przy:
* KWK "Rydułtowy-Anna"
* Siedzibie Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców Województwa Śląskiego
Kluby Sportowe
* Naprzód Rydułtowy – piłka nożna, lekkoatletyka, tenis ziemny
* MKS "Olimpijczyk" – triathlon
* "Feniks" Rydułtowy – kolarstwo, siatkówka dziewcząt, unihokej
* Uczniowski Klub Sportowy "Dwójka" Rydułtowy – judo
* "Czwórka" Rydułtowy – kolarstwo górskie
* "Piątka – Plus" Rydułtowy – lekkoatletyka
* Uczniowski Klub Sportowy "Ognisko" Rydułtowy – szachy
* "Herkules" Rydułtowy - skat
* "Karlusek" Rydułtowy - skat
* "Catering Parys" - amatorska liga piłki siatkowej
Imprezy sportowe
* Regionalny Bieg Uliczny: Memoriał Jana Margicioka i Leopolda Hałaczka –
ostatnia dekada kwietnia
* Otwarte Mistrzostwa Miasta Piątek Piłkarskich – pierwszy weekend września
* Ogólnopolski Bieg o Puchar Burmistrza Miasta, Otwarty Turniej Koszykówki
Ulicznej, Otwarty Turniej w Tenisie Ziemnym, Zawody Wędkarskie o Puchar
Przewodniczącego Rady Miasta z okazji Dni Rydułtów. – pierwsza niedziela
Września
* Grand Prix MTB – od kwietnia do września
Tradycyjnie dwa Kluby Szkatowe istniejące W Rydułtowach organizują w ciągu
roku dwie imprezy, i tak Klub " Herkules " w czasie dni Rydułtów organizuje
turniej o Puchar Rydułtów, zaś Klub " Karlusek " w m-cu kwietniu turniej o
"Puchar Burmistrza Miasta ". Oba te turnieje są zaliczane do " Grand Prix "
Wodzisławsko- Raciborskiego Okręgu Szkatowego. W maju zaś są organizowane
Otwarte Mistrzostwa Rydułtów.
* Biblioteka Publiczna Miasta Rydułtowy
* Towarzystwo Miłośników Rydułtów
* Stowarzyszenie Klub Przyjaciół "Nowsi"
* Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe "Radoszowik"
* Stowarzyszenie chór "CECYLIA"
* Chór mieszany "LIRA"
* Stowarzyszenie Rodzin i Osób Niepełnosprawnych
* Stowarzyszenie Rodzin Katolickich
* Stowarzyszenie Klub Abstynenta "BRZASK"
* Stowarzyszenie "Nasz Śląsk"
* Stowarzyszenie "Moje Miasto"
* Koło Gospodyń Wiejskich w Radoszowach
* Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców Województwa Śląskiego – koło
Rydułtowy
* Polskie Towarzystwo Numizmatyczne – Koło Rydułtowy
* Polski Związek Filatelistów – Koło Rydułtowy
* Orkiestra Dęta KWK "Rydułtowy-Anna"
* Zespół Taneczny "SUKCES"
* Grupa Artystów "KONAR"
* Związek Harcerstwa Polskiego
* Ochotnicze Straże Pożarne Rydułtowy i Radoszowy
* Automobilklub "Ślązak" - amatorskie rajdy samochodowe
* Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy - drugi weekend stycznia
* Festyn majowy- 1 maja
* Festyn na rzecz Rodzin i Osób Niepełnosprawnych – drugi weekend czerwca
* Skakanka Rock Festival - koncert rockowy z okazji zakończenia roku
szkolnego
* Dni Rydułtów – 1 weekend września
* Mikołaj – 6 grudnia
* Sylwester – 31 grudnia
* "Kluka", pismo "Towarzystwa Miłośników Rydułtów"
* "Pielgrzym", pismo parafii św. Jerzego
* "Spektrum", pismo parafii św. Jacka w Radoszowach
* gazetka "Kalwaria", parafii Zmartwychwstania Pańskiego
* "Na Ratuszu", darmowa gazetka informacyjna miasta Rydułtowy
* "Nowiny", czasopismo powiatów wodzisławskiego, raciborskiego, rybnickiego.
Miast Żory, Rybnik i Jastrzębie-Zdrój.
* "Nowiny Wodzisławskie", pismo powiatu wodzisławskiego.
* "Kurier", bezpłatna gazeta informacyjna regionu.
* prof. Henryk Mikołaj Górecki, światowej sławy kompozytor
* Henryk Szymiczek, wieloletni dyrektor kopalni Rydułtowy, ornitolog
* dr Leopold Walla, autor m.in. książki o obyczajach na Górnym Śląsku "So
lebten wir in Oberschlesien" oraz "Chronik von Rydultau" – "Kroniki
Rydułtów"
* Ks. Proboszcz Bernard Sodzawiczny – 28 lat był proboszczem parafii pw. św.
Jerzego
* Jan Wojaczek - wieloletni dyrygent Orkiestry i twórca Zespołu "Sukces"
* Zygmunt Brachmański - artysta rzeźbiarz
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
* Kościół Rzymskokatolicki
* Kościół Wolnych Chrześcijan
* Na terenie miasta znajduje się najwyższa hałda w Europie (134 m), która od
2007 r. nosi nazwę Szarlota oraz jeden z dłuższych tuneli w Polsce.
Źródła: www.rydultowy.pl, www.wikipedia.pl